Iedereen heeft het vast al wel een keer gehoord: “Bij een cyberaanval is het belangrijk om snel te handelen, elke seconde telt.”
Maar wat moet je nu exact doen en, misschien nog belangrijker, wat moet je zeker NIET doen?
In dit artikel nemen we je mee in verschillende stappen zodat je goed voorbereid bent mocht je in een cyberaanval verzeild geraken.
Maar misschien is het wel het beste om eerst te beginnen met de vraag: “wat is een cyberaanval?”
Een cyberaanval is een aanval op computers, netwerken of digitale systemen met als doel om schade aan te richten, gegevens te stelen of controle over te nemen.
Cyberaanvallen kunnen verschillende vormen aannemen, zoals malware-infecties, phishing-aanvallen, DDoS-aanvallen en ransomware-aanvallen.
Cyberaanvallen kunnen grote schade aanrichten, zowel financieel als op het gebied van reputatie en vertrouwen.
Het is belangrijk om alert te zijn op mogelijke tekenen van een cyberaanval en preventieve maatregelen te nemen om de impact ervan te minimaliseren.
In het geval van een cyberaanval is het belangrijk om snel en effectief te handelen. Dit kan bijvoorbeeld door het isoleren van geïnfecteerde systemen, het informeren van de juiste autoriteiten en het uitvoeren van een grondig onderzoek om de oorzaak van de aanval te achterhalen.
We weten nu wat een cyberaanval is, nu nog wat we moeten doen als we er slachtoffer van worden.
Let wel op! Snel en adequaat handelen is belangrijk, maar alvorens je heel de organisatie plat legt is het wel goed om in te schatten of er ook daadwerkelijk iets is gebeurd.
Goed en tijdig communiceren met de relevante personen is dus kritiek.
Waar je die kan vinden? Dan komen we meteen bij Stap 1:
Oei, niet aanwezig?
Geen probleem! In dit artikel leggen we je uit wat het belang is van een goed incident response plan en geven we je handige tips om te beginnen met je eigen cyber incident response plan.
Hierin staat dus ook bijvoorbeeld een lijst met personen die je kan/moet contacteren in geval van een (vermoedelijk) incident.
Zij zullen bepalen of je moet verder gaan met de volgende stappen.
Het bewaren van alle relevante informatie en logs na een cyberaanval is als het verzamelen van bewijsmateriaal op een plaats delict.
Dit kan helpen bij het achterhalen van de bron en het doel van de aanval, waardoor de kans op herhaling in de toekomst verminderd wordt.
Het is als het oplossen van een puzzel waarbij elk stukje informatie cruciaal kan zijn.
Verwijder geen mails, wis geen computers en laat alles zoals het is.
De IT partner is wellicht al gebeld (of een écht goede IT partner heeft jullie al gebeld), maar bij een groot incident is het vaak verstandig om ook nog een apart cybersecurity bedrijf in te schakelen.
Het inschakelen van hulp van IT-specialisten of cybersecuritybedrijven na een cyberaanval is als het oproepen van de brandweer bij een brand.
Zij hebben de kennis en expertise om de situatie te beoordelen en de juiste maatregelen te nemen om de systemen te beveiligen.
Samenwerken met professionals kan het verschil maken tussen een kleine verstoring en een grote ramp.
Misschien in tegenstrijd met stap 2, maar het uitschakelen van getroffen systemen na een cyberaanval is als het afsluiten van de watertoevoer bij een lekkage.
Door de systemen uit te schakelen, kan verdere verspreiding van de aanval voorkomen worden en kan erger voorkomen worden.
Het is een preventieve maatregel die helpt om de controle terug te krijgen en de schade te beperken.
Deze stap kan al eerder genomen worden indien er vroeger duidelijk is wat voor cyberaanval er plaatsvindt.
Goed, we zitten in het oog van de storm. Ook hier zijn er weer enkele zaken die we kunnen doen om de crisis onder controle te krijgen.
Wanneer een cyberaanval plaatsvindt, is het van groot belang om direct de juiste autoriteiten en instanties te informeren.
Zij kunnen helpen bij het beheren van de crisis en het identificeren van de daders.
Indien uw organisatie moet voldoen aan de NIS2 is dit ook een harde eis, en staan er boetes tegenover het niet (tijdig) inlichten van de betrokken instanties.
Daarnaast is het belangrijk om transparant en duidelijk te communiceren met medewerkers, klanten en andere stakeholders.
Door openheid van zaken te geven over de situatie en de genomen maatregelen, kan het vertrouwen worden behouden en kunnen eventuele gevolgen van de cyberaanval worden beperkt.
Het is van cruciaal belang dat alle betrokken partijen op de hoogte zijn van de situatie en weten wat er van hen wordt verwacht.
Na een cyberaanval is het belangrijk om eerst de schade aan systemen en data te evalueren.
Hierbij moet worden gekeken naar welke systemen zijn aangetast en welke data mogelijk is gelekt of beschadigd.
Vervolgens is het essentieel om de beschadigde systemen en data te herstellen, zodat de normale bedrijfsvoering weer kan worden hervat.
Daarnaast is het noodzakelijk om de beveiligingsmaatregelen bij te werken om toekomstige aanvallen te voorkomen.
Een post-mortem analyse is cruciaal om te begrijpen hoe de aanval heeft kunnen plaatsvinden en welke zwakke plekken er in het systeem zijn blootgelegd.
Op basis hiervan kan een plan worden opgesteld voor het geval van toekomstige cyberaanvallen, om de weerbaarheid van het systeem te vergroten en de impact van eventuele nieuwe aanvallen te minimaliseren.
Idealiter doe je dit op basis van een risicoanalyse.
